Een mooi misleidende titel, The Duke of Burgundy. Er komt geen mannelijk personage voor in de film, dus ook geen hertog. Na wat zoekwerk blijkt de titel de Engelse benaming voor de sleutelbloemvlinder, een dagvlinder die in Europese graslanden en bosgebieden rondvliegt. Dat zegt dan weer iets over de verder niet benoemde setting van de film, die zich in de jaren zestig van de vorige eeuw schijnt af te spelen en ook in die tijd lijkt te zijn gemaakt. Alleen al de prachtige openingscredits: vloeistofdia-achtige verkleuringen en vlekken, freeze frames, het ouderwetse lettertype en de klavecimbelzuchtmuziek op de geluidsband: alles ademt dezelfde retrosfeer. Dat is niet zomaar een kunstgreep. De Britse regisseur-scenarist Peter Strickland, die met Berberian Sound Studio (2012) aanhaakte bij oude Italiaanse horrorfilms, liet zich inspireren door de sexy, veelal verguisde maar superstijlvolle genrefilms die marginale cineasten als Jesús Franco en Jean Rollin in de jaren zestig en zeventig afleverden. Menig psychedelisch shot uit The Duke of Burgundy brengt een liefdevol, soms niet van echt te onderscheiden hommage aan hun werk. Bovendien wijst Strickland met alle illusies vooruit naar de dubbele bodems in de plot. Op het eerste gezicht lijkt het een vreselijke verhouding tussen Evelyn (Chiara D'Anna) en de oudere insectenkundige Cynthia (Sidse Babett Knudsen). Evelyn komt schoonmaken in Cynthia's met spullen en opgeprikte vlinders volgepropte landhuis en laat zich daarbij steeds vernederen. Ze moet Cynthia's vuile ondergoed wassen en na de verplichte voetmassage wordt ze meegenomen naar het toilet - Cynthia drinkt niet voor niets voortdurend flinke glazen water. Onder dit kille sm-vertoon gaat echter iets anders schuil: de twee vrouwen blijken een liefdespaar. Evelyn houdt ontzettend veel van Cynthia, maar verdraagt geen onomwonden, tedere uitingen van affectie. Cynthia's liefde is dan weer zo onvoorwaardelijk dat ze aan Evelyns behoeften toegeeft; Evelyns precieze instructiebriefjes volgt ze berustend tot in de details. Zelf zou ze graag eens gewoon een ijsje met haar geliefde willen eten in plaats van dat dominante gedoe met pruiken, taakstraffen en menselijke toiletten. Het verlangen naar een gewoon liefdesleven breekt haar langzaam op. Razend knap, hoe Strickland deze bizarre, almaar verschuivende relatie in al haar complexiteiten portretteert, zonder enige sensatiezucht. Hij beschouwt zijn personages met humor en compassie en steunt daarbij op twee fantastische actrices. D'Anna en Knudsen (Borgen) laten de liefde steeds opflakkeren in hun spel - een oogopslag, vluchtige lach of handgebaar - en treffen onzekerheid, onrust en gesmacht van hun personages perfect. Een 'normale' romance wordt het welhaast in trance vertelde The Duke of Burgundy nooit. Steeds radicaler breekt Strickland het verhaal open, om met spiegeleffecten, filters, zooms, close-ups van ploppende zeepbubbels en vertraagd vliegende insecten een andere dimensie te vinden. The Duke of Burgundy ontpopt zich als extreem zintuiglijke cinema. Misschien nog het meest wanneer het filmscherm tientallen seconden overspoeld raakt door duizenden motten, hun vleugels bedwelmend ratelend om je hoofd. Zo ga je Cynthia en Evelyn vanzelf als vlinders zien, fladderend tot ze in winterslaap gaan.