Wie zich bij het bedrijf Elysium meldt voor 'de ultieme reis naar de andere wereld', kan kiezen uit verschillende manieren. Een ongeluk met een kermisattractie bijvoorbeeld. Rustig sterven in de nabijheid van naasten. En dan is er nog 'de surprise': hoe, waar en wanneer blijft een raadsel, maar zodra het contract eenmaal is ondertekend is de dood onvermijdelijk. 'Eigenlijk de meest natuurlijke manier om te gaan', grijnst Elysiumdirecteur Mr. Jones (Henry Goodman). In de film De Surprise kiest miljonair Jacob van Zuylen de Wit die laatste optie. Maar dan ontmoet hij Anna en wankelt zijn wereld. Maar niet meteen - dat is het mooie van De Surprise. Hun eerste ontmoeting vindt bij regisseur Mike van Diem plaats tussen de doodskisten. Eigenlijk is het niet eens een meet cute: er is geen knetterend oogcontact, geen gestamelde dialoog, maar een formeel gesprek, waarbij Anna en Jacob elkaar keurig met u aanspreken. Jacob voelt namelijk nooit iets - daar verandert zo'n meisje weinig aan. Laat je dus niet bedotten door de manier waarop deze film in de markt wordt gezet: Van Diem, die een Oscar won met Karakter (1997), keert na achttien jaar radiostilte natuurlijk niet terug als filmregisseur met een doorsnee romantische komedie. Al sinds zijn eindexamenfilm Alaska (1989) liep hij rond met het idee Belcampo's novelle De Surprise te verfilmen - een geestig verhaal over liefde en dood, over mensen die vastzitten in een door henzelf gebouwde emotionele gevangenis en daar moeten uitbreken. Van Diem mengt daarvoor ouderwetse Fransige cinemaromantiek met het surrealisme van scenarist Charlie Kaufman (Eternal Sunshine of the Spotless Mind), een uitmuntende vormgeving met een uitgekiend kleurenpalet. Zonder overigens dat De Surprise ooit voelt als een parade van filmknipogen of dat de uitgesproken stilering het verhaal overschreeuwt. Het onderkoelde van Jeroen van Koningsbrugge past prima bij de emotioneel gemankeerde Jacob en Georgina Verbaan blijkt een verrassend pittig snoepje. Kan liefde alles overleven? Zelfs vier boze, schietende Indiërs, die vastbesloten zijn je om te leggen? De Surprise is een filosofische zwarte actiekomedie en melancholische romantische film in één. En dat wordt hoe langer hoe meer het probleem. Van Diem is een uiterst vaardige regisseur, die met alle genres overweg kan. Maar bouwt hij net lekker een adrenalinekick op met achtervolgingen en shoot-outs, gooit een verhaalwending weer roet in het eten. Uiteindelijk lijdt toch de romantiek onder de actie: de omslag van onderkoeld naar verliefd komt niet goed uit de verf en dat maakt Van Koningsbrugge uiteindelijk een lastige romantische hoofdrol. Eigenlijk is het met De Surprise net zo: het is een film waarvan je heel graag wilt houden, maar die het je moeilijk maakt om er helemaal voor te vallen. Maar dan nog blijft het fijn melancholisch, bewonderenswaardig eigenzinnig en origineel.